Jak prawidłowo tworzyć przypisy do cytowań?

Przypisy to nieodzowny element każdego cytowania, bez niego cytowanie to nie cytowanie, a zwykły plagiat! Dlatego żeby raz na zawsze rozwiać wszystkie wątpliwości postanowiłam podzielić się z Wami tajemną wiedzą z zakresu prawidłowego tworzenia przypisów. Muszę przyznać, że dopóki nie zaczęłam zgłębiać tematu, nie miałam pojęcia o systemie oksfordzkim czy harwardzkim, co ciekawe internety też nie są w tej kwestii zgodne 🙂 Jedno jest pewne, tworzenie przypisów według podanych zasad jest prawidłowe, a jak nazywają się systemy tworzenia przypisów to sprawa drugorzędna.

Według specjalistów powszechnie stosowane są trzy rodzaje tworzenia przypisów:
1. System klasyczny, zwany też tradycyjnym (tzw. system oksfordzki, z ang. Oxford Referencing System) – polega na wprowadzeniu do tekstu głównego odsyłaczy liczbowych, liter lub gwiazdek, w indeksie górnym. Odsyłacze umieszczane są bezpośrednio po słowie kończącym cytat, samodzielnie lub w nawiasie.

Przykład … opis zgodnie z przyjętymi zasadami1 lub … opis zgodnie z przyjętymi zasadami(1) – oczywiście te 1 w indeksie górnym 🙂
Każdemu odsyłaczowi musi towarzyszyć identycznie oznaczony przypis w stopce strony, ewentualnie po każdym rozdziale pracy.

2. System autor – rok (tzw. system harwardzki, z ang. Harvard System). Z tym systemem przypisów stykam się najczęściej i sama też go najchętniej stosuję, może z tego względu, że jest on powszechny w pracach z nauk ścisłych, przyrodniczych i społecznych. Polega on na umieszczeniu po zakończonym cytacie w nawiasie okrągłym lub kwadratowym nazwiska autora i roku wydania utworu który cytujemy. Spotykany jest też wariant z podaniem numeru strony z której korzystaliśmy, czy inicjałami imion autora, chociaż ja się z takimi przypisami nie spotkałam.

Przykłady: jeśli utwór ma jednego autora – (Nowak, 2003)
Jeśli utwór ma dwóch autorów – (Nowak i Kowalski, 2003)
Jeśli utwór ma 3 autorów lub więcej, podajemy nazwisko pierwszego autora i skrót ‘i in.’ (Nowak i in., 2003)
Po nazwisku autora stawiamy przecinek, tak jak w przykładzie powyżej lub nie stawiamy nic (Nowak 2003).
Jeśli w pracy odwołujemy się do kilku prac tego samego autora wydanych w tym samym roku, prace oznaczamy dodatkowo literą alfabetu wstawioną po roku wydania (Nowak, 2003a)
W tym systemie na końcu pracy musimy zamieścić tzw. bibliografię załącznikową, czyli oddzielny rozdział pracy, w którym podamy alfabetycznie, według nazwisk autorów wszystkie pozycje literatury z których korzystaliśmy w trakcie pisania pracy.

3. System numeryczny (tzw. system vancouverski, z ang. Vancouver System). W tym przypadku po cytacie umieszczamy w nawiasie okrągłym lub kwadratowym cyfrę, która będzie odnośnikiem do konkretnego przypisu w bibliografii umieszczonej na końcu pracy (tak samo jak w systemie harwardzkim). Pamiętajmy, że jeśli w tekście powołujemy się kilkukrotnie na ten sam utwór to stosujemy zawsze ten sam numer. Bibliografię w tym przypadku konstruujemy zgodnie z kolejnością odnośników w tekście.

Przykład … opis zgodnie z przyjętymi zasadami (1) lub … opis zgodnie z przyjętymi zasadami [1]

Bibliografia, Piśmiennictwo, Spis literatury, niezależnie jak nazwiemy ten ostatni rozdział pracy, mają się w nim znaleźć wszystkie przypisy do odnośników umieszczonych w tekście. Brak pojedynczych pozycji uznawany jest za błąd techniczny i nie ma najczęściej znaczenia przy ocenie merytorycznej pracy ale świadczy o naszym niedbalstwie, więc czasem lepiej dwa razy sprawdzić 🙂

Konstrukcja przypisów to już zupełna dowolność formy i nie ma ujednoliconych zasad gdzie kropka, gdzie przecinek, nawias czy kursywa. Jeśli szczegółowe zasady nie zostały Wam odgórnie narzucone, to najważniejsza jest konsekwencja. Wszystkie przypisy w bibliografii powinny być podane według konkretnego schematu jaki sobie przyjmiecie. Moje propozycje:
Książka: Nazwisko i imię lub inicjały imion autora(ów). Rok. Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania. Wydawca. ISBN: Zakres stron.
Przykład:
Nowak A., Kowalski Z. (2003). Zasady cytowania. Wydanie I. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-7299-463-9: 97-105.
Artykuł z czasopisma: Nazwisko i imię lub inicjały imion autora(ów). Rok. Tytuł. Tytuł czasopisma, Numer czasopisma: Zakres stron.
Przykład:
Nowak A., Kowalski Z. (2003). Zasady cytowania. Przegląd literacki, 25: 97-105.

Nie zapominajmy o umieszczeniu w bibliografii adresów stron www z których korzystaliśmy w trakcie pisania pracy! Tą część bibliografii coraz częściej nazywamy netografią.

Zapraszam też do przeczytania moich wpisów w których poznacie zasady prawidłowego cytowania i dowiecie się co jest plagiatem, a co nie!